Edukacja Jak działa Bitcoin? 02/10/2020

Uczestnicy sieci

Sieć Bitcoin tworzy wiele różnych podmiotów, jednak w uproszczeniu możemy wyróżnić trzy rodzaje uczestników ekosystemu:

• użytkownicy sieci
• operatorzy węzłów
• górnicy (wydobywcy)

Użytkownicy

Użytkownikami, są wszyscy zainteresowani dokonywaniem transakcji w obrębie sieci Bitcoin.

Są to wszelkiego rodzaju podmioty, od indywidualnych użytkowników dokonujących zakupów w sieci za bitcoiny, przez giełdy, właścicieli biznesów po inwestorów instytucjonalnych. Użytkownicy używają ekosystemu Bitcoin za pośrednictwem specjalnego oprogramowania - tzw. "portfeli", najczęściej darmowych i otwartoźródłowych (open source) aplikacji. Portfele odpowiedzialne są za tworzenie, wysyłanie i przyjmowanie transakcji. Dzięki nim można wysyłać i otrzymywać bitcoiny. Niektóre portfele posiadają też dodatkowe funkcje, np. pozwalają na zakup lub sprzedaż cyfrowej waluty. Często zdarza się, że jeden portfel obsługuje wiele innych kryptowalut oprócz bitcoina.

Istnieją też instytucje oferujące portfele Bitcoin jako usługę, dla tych którzy nie chcą sami trzymać swoich bitcoinów na indywidualnych portfelach. Jednak esencją Bitcoina, jest to, że każdy może kontrolować bezpośrednio dostęp do swoich środków, wyłączając pośredników. Dlatego rekomendujemy posiadać własny portfel a co za tym idzie, własne bitcoiny. Popularny mem w środowisku Bitcoin, mówi: "Nie Twoje klucze, nie Twój bitcoin". Oznacza to, że jeśli Ty sam(a) nie posiadasz kluczy dostępu do swojego portfela, zawsze ktoś może zablokować Ci do niego dostęp. Zarządzanie swoimi kluczami wymaga wstępnie trochę wiedzy, ale jest fundamentem wolności ekonomicznej, jaką daje Bitcoin indywidualnym użytkownikom.

Operatorzy węzłów

Sieć Bitcoin składa się z tysięcy komputerów rozproszonych po całym świecie. Każdy z tych komputerów (nazywanych w sieci "węzłami" - ang. "nodes") posiada zainstalowane oprogramowanie umożliwiające uczestnictwo w ekosystemie. W szczególności, oprogramowanie to dba, aby zawsze mieć całą, aktualną kopię rejestru wszystkich transakcji od początku istnienia Bitcoina. Węzły są kluczowym elementem infrastruktury - weryfikują nowe transakcje i transmitują informacje o zmianach w sieci do innych węzłów dzięki czemu cała sieć ma spójną więdzę o swoim aktualym stanie.

Każdy może zainstalować darmowe oprogramowanie i stać się węzłem w sieci Bitcoin.
Daje to możliwość samodzielnego weryfikowania transakcji (przydatne m.in. przy przyjmowaniu płatności), wspierania bezpieczeństwa infrastruktury całego systemu i monitorowania go.

Górnicy bitcoinów

Wspominaliśmy wcześniej o tym, że wszystkie transakcje w systemie Bitcoin są widoczne w publicznym rejestrze do odczytu. Jeśli jednak każdy mógłby bez ograniczeń zmieniać i dodawać rekordy do tego wspólnego rejestru, szybko stałby się on bezużyteczny, zaśmiecony bezwartościowymi informacjami, spamem, itp. Protokól Bitcoin rozwiązuje ten problem poprzez wprowadzenie bardzo istotnego ograniczenia dodawania nowych rekordów do listy transakcji. Zapis do wspólnego rejestru jest bardzo kosztowny - czynność ta wymaga poświęcenia znacznej ilości prądu elektrycznego, za który dopisujący musi zapłacić najzwyczajniej w postaci rachunku za prąd. Tego zapisu dokonują właśnie tzw. "górnicy" bitcoinów. Dodają oni kolejne transakcje zebrane z całej sieci, do wspólnego, publicznego rejestru. W zamian za aktualizację tej wspólnej bazy danych, otrzymują oni bitcoiny. Stąd nazwa "górnicy", "wydobywcy" czy "kopacze" (ang. "mining"). Otrzymywanie bitcoinów w zamian za poświęconą energię elektryczyną, w celu aktualizacji wspólnego rejestru transakcji, jest luźną analogią wydobywania jakichś zasobów naturalnych w zamian za wynagrodzenie po ich późniejszej sprzedaży.

Łańcuch bloków

Górnicy (również poprzez oprogramowanie), zbierają aktualne transakcje jakie użytkownicy za pośrednictwem portfeli komunikują światu i pakują je w paczki, zwane blokami. W systemie jest wprowadzony element losowości - nigdy nie wiadomo kto uzyska przywilej dostępu do zapisania kolejnego bloku z transakcjami do wspólnego rejestru i zostanie za to wynagrodzony bitcoinami. Mimo to tysiące komputerów stara się ten dostęp uzyskać poświęcając swój czas i zasoby energii elektrycznej. Co 10 minut ktoś otrzymuje prawo zapisu, dodaje kolejny blok transakcji do rejestru, komunikuje ten fakt sieci, otrzymuje nagrodę w postaci nowych bitcoinów i cały cykl rozpoczyna się od nowa. Jest to pewna forma loterii, u podstaw której leży kryptografia, ekonomia i teoria gier, jednak szczegóły zostawimy na osobny artykuł. W ten sposób powstaje właśnie "łańcuch bloków", powszechnie znany jako blockchain. Mechanizm ten jest absolutnym fundamentem ekosystemu monetarnego jakim jest Bitcoin. To właśnie ten system zależności pomiędzy uczestnikami sieci, publiczny rejestr transakcji, ogromna kosztowność jego aktualizacji i system wynagrodzeń z elementem loterii i losowości za dopisywanie kolejnych bloków jest innowacją umożliwiającą powstanie pierwszej cyfrowej gotówki eliminującej pośredników. Implikacje tego odkrycia są jeszcze nie w pełni poznane.